Các doanh nghiệp ô tô Trung Quốc đang tìm kiếm cơ hội mới khi đối mặt với mức thuế cao do EU áp đặt lên xe điện thuần túy, bằng cách chuyển sang các mẫu xe hybrid (PHEV) và ghi nhận tăng trưởng bất chấp khó khăn.
Theo dữ liệu doanh số của các công ty Trung Quốc được Dataforce theo dõi, trong quý I năm nay, doanh số xe hybrid của các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc tại châu Âu đã tăng gần 4 lần so với năm trước, cho thấy một xu hướng tăng trưởng mạnh mẽ. Những mẫu xe nổi bật như Lynk & Co 08 EM-P và BYD Seal U đang thu hút sự chú ý ngày càng nhiều trên thị trường châu Âu.
Sự tăng trưởng “ngược chiều” của các mẫu xe hybrid đã mở ra cơ hội mới cho các doanh nghiệp ô tô Trung Quốc dưới bức tường thuế cao. Các công ty như BYD, Chery và Lynk & Co đang tích cực điều chỉnh chiến lược tại châu Âu, nhằm giới thiệu nhiều mẫu xe hybrid hơn.
Khi chính sách của EU chuyển từ cởi mở và khuyến khích sang thiên về bảo vệ ngành công nghiệp trong nước, các doanh nghiệp ô tô tự chủ của Trung Quốc cũng đang chủ động thực hiện các chiến lược như sản xuất tại chỗ và thúc đẩy sự nổi bật thương hiệu để ứng phó linh hoạt.
Những người trong ngành cho rằng, nếu nhìn từ góc độ dài hạn, chính sách phát thải carbon của EU sẽ giúp các mẫu xe điện thuần túy nổi bật trong thị trường ô tô châu Âu trong tương lai, trở thành sự lựa chọn chủ yếu của thị trường.
Hiện nay, khi làn sóng “gió đông hybrid” tràn vào châu Âu, các doanh nghiệp ô tô Trung Quốc sẽ hướng tới đâu trong “cuộc đại hải trình” của thị trường xe hơi châu Âu?
Xe hybrid bùng nổ trên thị trường châu Âu
Theo dữ liệu được công bố bởi Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô châu Âu, trong ba tháng đầu năm, số lượng xe mới đăng ký tại EU đã giảm 1,9% so với năm trước. Tổng thể, thị phần xe nhiên liệu truyền thống giảm mạnh, trong khi thị phần xe điện và xe hybrid tiếp tục mở rộng.
Dữ liệu cho thấy, số lượng đăng ký xe điện thuần túy trong quý I đã tăng 23,9%, đạt 413.000 chiếc, chiếm 15,2% tổng thị trường, tăng so với 12% của cùng kỳ năm trước.
Cần lưu ý rằng, theo dữ liệu doanh số của các công ty Trung Quốc do Dataforce theo dõi, trong quý I năm nay, doanh số xe điện thuần túy của các công ty Trung Quốc tại châu Âu tăng gần 30%, phù hợp với tốc độ tăng trưởng tổng thể của thị trường xe điện. Trong khi đó, doanh số xe hybrid đã tăng gần 4 lần so với năm trước, và xe hybrid cùng xăng đã tăng 100% so với cùng kỳ.
Nguồn hình ảnh: Chery Automobile
Nhìn tổng thể, tỷ lệ xe điện thuần túy trong số xe mới bán ra tại châu Âu của các doanh nghiệp ô tô Trung Quốc đã giảm, trong khi tỷ lệ xe hybrid, xe nhiên liệu và xe xăng đã tăng. Tuy nhiên, sự tăng trưởng “ngược chiều” của xe hybrid tại thị trường châu Âu không thể không nhắc đến tác động từ các mức thuế.
Sau khi bỏ phiếu về việc áp dụng thuế chống trợ cấp tạm thời 5 năm đối với xe điện Trung Quốc vào tháng 10 năm 2024, Ủy ban châu Âu đã áp thuế lên các doanh nghiệp ô tô Trung Quốc. Theo thông tin trước đó từ Ủy ban châu Âu, ba công ty SAIC, Geely và BYD sẽ phải chịu mức thuế bổ sung lần lượt là 35,3%, 18,8% và 17%.
Cần lưu ý rằng, những mức thuế này sẽ được cộng thêm vào thuế ô tô 10% tiêu chuẩn của châu Âu. Tổng cộng, SAIC sẽ phải chịu 45,3% thuế, Geely và BYD lần lượt phải chịu 28,8% và 27% thuế.
Do đó, sự khác biệt giữa mức thuế phải nộp khi bán xe điện thuần túy và xe hybrid tại châu Âu là rất lớn. Ví dụ, đối với BYD, khi bán xe điện thuần túy tại EU phải nộp thuế 27,5%, trong khi xe hybrid chỉ phải nộp 10%. Cụ thể, mỗi chiếc xe điện thuần túy Atto 3 mà BYD bán tại Đức sẽ phải nộp thuế 10.257 euro, trong khi mỗi chiếc xe hybrid Seal U chỉ phải nộp 3.999 euro.
Hiện nay, BYD và các công ty như Leap Motor đã điều chỉnh chiến lược châu Âu của mình để ứng phó với các mức thuế của EU và tốc độ phổ cập xe điện ở châu Âu thấp hơn dự kiến.
Theo Viện nghiên cứu Rho Motion, các công ty như BYD và Chery đang bán nhiều xe hybrid hơn tại EU. Trong tháng 3, hai thương hiệu này đã bán lần lượt 3.269 và 757 xe hybrid. Khi thuế tạm thời bắt đầu có hiệu lực vào tháng 7 năm 2024, doanh số bán xe hybrid của hai thương hiệu này gần như bằng 0, hiện tại mức tăng trưởng rất nhanh.
Đồng thời, một số mẫu xe hybrid nổi bật cũng đã bắt đầu xuất hiện tại châu Âu. Chẳng hạn, Lynk & Co 08 EM-P với hiệu suất xuất sắc, cho phép di chuyển 200 km bằng điện theo tiêu chuẩn WLTP và tổng quãng đường 1.400 km, dù giá lên tới 53.000 euro vẫn được người tiêu dùng ưa chuộng. Xe BYD Seal U (phiên bản ngoại thị của Song PLUS DM-i) nhờ giá bán 35.000 euro và quãng đường đi được hơn 1.000 km, đã đạt doanh số hơn 2.281 chiếc trong một tháng, trở thành xe hybrid bán chạy nhất của Trung Quốc tại châu Âu.
Khả năng cạnh tranh sản phẩm được người tiêu dùng công nhận
Châu Âu là một điểm đến quan trọng cho các xe ô tô Trung Quốc, đặc biệt là xe điện Trung Quốc “ra biển”.
Ngày 1 tháng 4, EU công bố dữ liệu thương mại của ngành ô tô EU năm 2024, trong đó Trung Quốc đã trở thành quốc gia cung cấp ô tô nhập khẩu lớn nhất với giá trị 12,7 tỷ euro. Theo báo cáo của EU, trong giai đoạn từ năm 2019 đến 2024, nhập khẩu ô tô từ Trung Quốc đã tăng 1591,3%.
Theo dữ liệu từ Hải quan Trung Quốc, năm 2023, xuất khẩu xe ô tô điện thuần túy của Trung Quốc sang EU (bao gồm cả xe đã qua sử dụng) đã đạt 482.000 chiếc, chiếm 45,1% tổng số xe điện xuất khẩu của Trung Quốc.
Hiện nay, việc Ủy ban châu Âu nhất quyết áp mức thuế cao sẽ khiến cho việc xuất khẩu ô tô Trung Quốc sang châu Âu gặp phải khó khăn lớn.
Tuy nhiên, theo các tài liệu liên quan của Ủy ban châu Âu, các sản phẩm bị điều tra và áp thuế chống trợ cấp tạm thời chủ yếu là xe ô tô điện chở dưới 9 người (bao gồm cả các mẫu xe có bộ tăng cường), không bao gồm xe hybrid và xe hybrid cắm sạc.
Nguồn hình ảnh: SAIC Group
Các xe hybrid không bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế trên đã ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ về doanh số tại châu Âu, từ đó thúc đẩy doanh số chung của các doanh nghiệp ô tô Trung Quốc tại châu Âu. Bước sang năm 2025, hoạt động của các doanh nghiệp ô tô Trung Quốc tại châu Âu cũng sẽ tiếp tục có sự cải thiện.
Ông Cui Dongshu, Tổng thư ký của Hội nghị thông tin thị trường xe ô tô Trung Quốc cho biết, nguyên nhân chính là vì xe điện thuần túy đại diện cho tương lai của ngành công nghiệp ô tô, EU đang coi xe hybrid như một công nghệ chuyển tiếp; bên cạnh đó, phần lớn xe điện xuất khẩu sang châu Âu từ Trung Quốc đều là xe điện thuần túy, nên xe hybrid và xe sử dụng nhiên liệu hiện tại chưa bị nhắm đến.
Chính sách thuế đã khiến cho việc mở rộng các mẫu xe hybrid tại thị trường châu Âu của các doanh nghiệp ô tô Trung Quốc trở thành động lực. Hơn nữa, khả năng cạnh tranh về giá vẫn là vũ khí mạnh nhất của các thương hiệu Trung Quốc.
Giá pin giảm và việc sản xuất tại chỗ tại châu Âu đang ngày càng làm giảm chi phí của các mẫu xe hybrid, giúp xe hybrid Trung Quốc có thể tạo ra lợi thế cạnh tranh “giá rẻ nhưng cấu hình cao”. Ví dụ như chiếc Seal DM-i của BYD có giá khởi điểm là 35.900 euro, thấp hơn 700 euro so với Hyundai Tiguan PHEV, thể hiện khả năng cạnh tranh vượt trội, thúc đẩy các nhà phân phối tích cực nhập khẩu các mẫu xe hybrid như BYD DM-i.
Theo một khảo sát của hãng nghiên cứu thị trường Escalent đối với 1.600 người tiêu dùng tại Pháp, Đức, Ý, Tây Ban Nha và Anh cho thấy, 72% người mua xe mới cho rằng xe Trung Quốc nên rẻ hơn so với các thương hiệu truyền thống. Tuy nhiên, một phần ba số người được hỏi cho biết, chỉ cần xe Trung Quốc rẻ hơn từ 11% đến 20% so với các thương hiệu chủ lực, họ sẽ xem xét mua. Hơn nữa, có 10% người tiêu dùng cho biết, chỉ cần chênh lệch giá 10% cũng có thể thuyết phục họ.
Mức thuế mà EU áp dụng lên các mẫu xe điện thuần túy đến từ Trung Quốc không chỉ tác động đến các doanh nghiệp ô tô Trung Quốc, mà sự không chắc chắn của chính sách cũng ảnh hưởng đến tâm lý mua sắm của người tiêu dùng châu Âu.
Trước đó, Trung Quốc và EU đã bắt đầu các cuộc đàm phán về cam kết giá xe điện, với hy vọng thay thế các thuế chống trợ cấp của EU đối với xe điện Trung Quốc bằng cơ chế thị trường. Vào ngày 10 tháng 4, Ủy ban châu Âu đã công bố đạt được sự đồng thuận với phía Trung Quốc, đồng ý bắt đầu các cuộc đàm phán về cam kết giá xe điện ngay lập tức, nhằm thiết lập mức giá tối thiểu để thay thế các thuế chống trợ cấp. Tin tức này đã giảm bớt đáng kể sự do dự của người tiêu dùng địa phương.
Kế sách dài hạn cần ứng phó với biến đổi địa phương
Theo các quy định về phát thải mới nhất của EU, đến năm 2025, các doanh nghiệp phải kiểm soát lượng phát thải CO₂ trung bình trong phạm vi mục tiêu của họ. Ví dụ, mục tiêu của MG là 95,7g/km, nhưng mức thực tế trong quý I đã vượt quá 15g. Tình hình của Chery còn nghiêm trọng hơn, khi lượng phát thải của đội xe của họ vượt 47g, vượt xa tiêu chuẩn 94g/km. Do đó, những người trong ngành cho rằng, các mẫu xe hybrid hiện tại chỉ là giải pháp tạm thời, trong dài hạn vẫn cần dựa vào sản xuất trong nước và tỷ lệ xe điện cao.
Tại triển lãm ô tô Thượng Hải 2025, Leap Motor đã tiết lộ kế hoạch thực hiện sản xuất tại chỗ ở châu Âu vào giữa năm 2026. Bộ phận liên quan của Leap Motor chia sẻ rằng họ hiện đang trong giai đoạn quyết định địa điểm cuối cùng, Tây Ban Nha là một trong những nơi được xem xét kỹ lưỡng. Trước đó, Thủ tướng Tây Ban Nha đã gặp gỡ nhiều doanh nhân Trung Quốc, nhưng chỉ gặp mặt riêng với hai công ty là Leap Motor và Chery.
Nguồn hình ảnh: Chery Automobile
BYD cũng đang tích cực thúc đẩy việc xây dựng nhà máy mới tại Hungary, dự kiến đi vào hoạt động vào năm 2026; Chery đang thương thảo dự án lắp ráp tại Pháp và Ý; SAIC MG cũng dự định xây dựng nhà máy tại châu Âu.
Thực tế, bước sang năm 2025, nhiều công ty trong nước đã tăng tốc việc phát triển tại thị trường châu Âu, không chỉ giới thiệu nhiều mẫu xe tại các sự kiện tại châu Âu mà còn công bố các kế hoạch chiến lược, nhiều doanh nghiệp cũng đang củng cố chuỗi cung ứng tại châu Âu ở nhiều khía cạnh như nghiên cứu, thiết kế, sản xuất.
Vào ngày 21 tháng 3, Changan Automobile đã tiến hành một buổi họp báo về thương hiệu châu Âu, công bố ba thương hiệu lớn: CHANGAN (Trường An) dành cho người tiêu dùng gia đình chính, DEEPAL (Thế Mới) tập trung vào giới trẻ, và AVATR (Aviata) dành cho tập khách hàng có giá trị cao, với 9 mẫu xe mới được giới thiệu tại Đức.
Là một bước quan trọng trong việc mở rộng chiến lược “Ra biển 2.0”, Xiaopeng Automobile đã chính thức công bố tiến vào thị trường của bốn quốc gia châu Âu: Ba Lan, Thụy Sĩ, Cộng hòa Séc và Slovakia, với nhiều mẫu xe dự kiến sẽ được bán ra tại bốn quốc gia này vào quý II năm 2025.
Xiaopeng Automobile đã ký kết thỏa thuận hợp tác đại lý chính thức với các công ty phân phối hàng đầu như Inchcape và tập đoàn Hedin nổi tiếng tại châu Âu. Theo thỏa thuận, Inchcape sẽ phụ trách nhập khẩu và phân phối toàn quốc tại thị trường Ba Lan, trong khi tập đoàn Hedin sẽ hoàn toàn đứng ra phụ trách tại các thị trường Thụy Sĩ, Cộng hòa Séc và Slovakia.
Trong tháng 4 năm nay, thương hiệu xe sang của BYD – Tengshi, tuyên bố gia nhập thị trường châu Âu, đẩy nhanh tiến trình quốc tế hóa và dự kiến sẽ mở rộng đến hàng chục quốc gia châu Âu trong vòng hai năm tới.
Bên cạnh đó, Xiaomi đã thành lập trung tâm nghiên cứu và phát triển xe hơi cùng trung tâm thiết kế tại Munich, Đức, với đội ngũ chủ yếu là lãnh đạo và các chuyên gia kỹ thuật dày dạn kinh nghiệm; Trung tâm nghiên cứu phát triển ở Đức của Li Xiang cũng đã khai trương tại Munich, đây là trung tâm nghiên cứu đầu tiên của họ ở nước ngoài; NIO cũng đang xây dựng một trung tâm thiết kế tại Munich, thương hiệu Firefly của họ có kế hoạch ra mắt thị trường vào năm 2026, với thời gian ra mắt đồng thời tại Trung Quốc và châu Âu.
Thị trường ô tô châu Âu có ý nghĩa chiến lược đối với việc ra biển của các doanh nghiệp ô tô Trung Quốc. Phó Giám đốc điều hành của Xiaopeng Automobile, Gu Hongdi, đã từng phát biểu rằng thị trường châu Âu là thị trường xe điện quan trọng nhất ngoài Trung Quốc. Nếu nhìn vào tỷ lệ thâm nhập của xe điện và tính khả dụng của công nghệ xe điện, châu Âu đứng thứ hai sau Trung Quốc. Thị trường xe điện châu Âu đang phát triển nhanh chóng, với tỷ lệ sử dụng ngày càng cao. Để trở thành người dẫn đầu trong một thị trường lớn như châu Âu, cần phải có sự địa phương hóa mạnh mẽ hơn.
Sau khi đột phá, cuộc chơi chỉ mới bắt đầu
Tại hội nghị diễn ra vào cuối tháng 3 năm nay – Diễn đàn 100 người sử dụng xe điện Trung Quốc, Giám đốc điều hành của tổ chức tư vấn giao thông Agora Đức, Christian Hochfeld, đã chỉ ra rằng: “Nhìn chung, xe điện ở châu Âu có giá cao. Hiện tại, thị trường châu Âu không có nhiều chiếc xe điện nhỏ giá phải chăng. Và khác với thị trường Trung Quốc, thị trường xe điện châu Âu thiếu cạnh tranh mạnh mẽ, không thuận lợi cho việc khơi dậy sức sáng tạo và tiềm năng của các doanh nghiệp nội địa.”
Ông cho rằng, để giải quyết các vấn đề trên cần có sự hợp tác mạnh mẽ hơn và các thương hiệu, nhà cung cấp Trung Quốc cần thúc đẩy việc địa phương hóa tại châu Âu, mang lại nhiều mẫu xe hoàn toàn mới, lấp đầy khoảng trống trong các phân khúc thị trường còn thiếu.
Xét trên toàn cầu, xuất khẩu xe hybrid của Trung Quốc đang gia tăng hàng năm. Theo dữ liệu từ viện nghiên cứu, năm 2024, số lượng xuất khẩu xe hybrid của các doanh nghiệp ô tô Trung Quốc đạt 249.000 chiếc, tăng 5,4 lần so với năm trước, chiếm 32% trong tổng số xe điện xuất khẩu.
Nhu cầu thực tế tại thị trường châu Âu cũng tạo ra điều kiện thuận lợi hơn cho việc phổ biến các mẫu xe hybrid. Mặc dù những năm gần đây, châu Âu đã đạt được nhiều tiến bộ trong việc xây dựng mạng lưới sạc, nhưng vẫn tồn tại sự khác biệt lớn giữa các khu vực, gây lo ngại cho một số người tiêu dùng về khả năng chạy điện và tiện nghi sạc của xe điện thuần túy.
Nguồn hình ảnh: MG
Xe hybrid vừa có thể tận hưởng lợi thế bảo vệ môi trường khi di chuyển ngắn trên phố bằng động cơ điện, lại có thể sử dụng động cơ đốt trong để cung cấp động lực ổn định cho những chuyến đi dài, từ đó đạt được sự cân bằng giữa điện và xăng.
Trong cơn “bão thuế”, các doanh nghiệp ô tô Trung Quốc đang thực hiện điều chỉnh theo cơ cấu thị trường châu Âu. Được biết, vào ngày 6 tháng 5, chiếc Lynk & Co 08 EM-P đã được sản xuất hàng loạt, sau đó khởi hành từ cảng Thượng Hải tới các thị trường chính của châu Âu như Bỉ, Đức và Thụy Điển. Lynk & Co 08 EM-P là mẫu xe hybrid cao cấp đầu tiên tại châu Âu có quãng đường điện vượt quá 200 km, với giá bán cao tới 400.000 nhân dân tệ, dự kiến sẽ giao hàng tại châu Âu vào tháng 6 năm 2025.
Theo Reuters, BYD dự định tung ra hai mẫu xe hybrid mới tại thị trường Đức vào năm 2025. Đây là một phần trong chiến lược của họ để đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng châu Âu và cung cấp các lựa chọn thay thế cho những khách hàng chưa sẵn sàng mua xe điện thuần túy.
Một số người trong ngành cho rằng, đối với những doanh nghiệp ô tô Trung Quốc đã giữ vững được trong cơn bão và tìm ra nhịp điệu, sự tăng trưởng ngược chiều của xe hybrid có thể không chỉ là một phản ứng tạm thời mà còn là một con đường mới dẫn đến cạnh tranh toàn cầu. Tuy nhiên, “đột phá xe hybrid” của các thương hiệu Trung Quốc tại châu Âu mới chỉ là một chiến thắng giai đoạn; thực sự, cuộc chơi chỉ mới bắt đầu.
Trên phạm vi toàn cầu, Trung Quốc đã đứng đầu tiên trong công nghệ ô tô thông minh. Tuy nhiên, hiện nay các tiêu chuẩn quản lý ở nhiều nơi trên thế giới vẫn chưa rõ ràng, và nhiều thị trường vẫn chưa hoàn toàn chấp nhận việc lái xe hỗ trợ, do đó, đối với các doanh nghiệp ô tô Trung Quốc, để giành được lợi thế trong tương lai, họ cần chuẩn bị đầy đủ.
Lấy Xiaopeng Automobile làm ví dụ, đối mặt với sự chậm trễ của các quy định, họ đang áp dụng chiến lược ba bước và chờ đợi cơ hội: bước đầu tiên là trang bị phần cứng, bước thứ hai là đảm bảo phần mềm và phần cứng có thể được nâng cấp, và bước thứ ba là chờ đợi các quy định. Điều này đồng nghĩa rằng một khi thị trường được mở cửa, Xiaopeng Automobile có khả năng trở thành người tiên phong dẫn đầu thị trường quốc tế.
Tóm lại: Trong bối cảnh chính sách của EU chuyển sang bảo vệ nội địa, con đường đột phá của các doanh nghiệp ô tô Trung Quốc tại thị trường châu Âu đầy thách thức nhưng cũng tràn đầy cơ hội. Các mẫu xe hybrid, nhờ vào lợi thế thuế, khả năng cạnh tranh về giá và đáp ứng nhu cầu thực tế của thị trường, đã đạt được tăng trưởng “ngược chiều” tại châu Âu, trở thành chiến lược hiệu quả cho các doanh nghiệp ô tô Trung Quốc đối phó với chính sách thuế của EU. Tuy nhiên, đây chỉ là chiến thắng tạm thời, thực sự cuộc chơi mới chỉ bắt đầu. Các doanh nghiệp ô tô Trung Quốc cần nhìn xa trông rộng, tận dụng cơ hội trong giai đoạn chuyển tiếp này trong khi đẩy nhanh nghiên cứu và đổi mới công nghệ xe điện, tích cực thúc đẩy việc sản xuất tại chỗ. Bằng cách này, họ mới có thể đứng vững trong sự biến đổi dài hạn của thị trường châu Âu, nâng cao khả năng cạnh tranh toàn cầu và đạt được sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc trên thị trường quốc tế.
