Theo báo chí quốc tế, chính phủ Cộng hòa Zambia đang tích cực đối thoại với các nhà sản xuất ô tô toàn cầu nhằm thu hút các nhà cung cấp linh kiện ô tô thiết lập các cơ sở sản xuất linh kiện xe điện tại vùng có nguồn tài nguyên đồng phong phú của Zambia. Sáng kiến chiến lược này không chỉ hy vọng nâng cao giá trị gia tăng của ngành địa phương mà còn giúp Zambia hòa nhập vào chuỗi cung ứng xe điện toàn cầu.
Ngày 9 tháng 6, Bộ trưởng Tài chính Zambia Situmbeko Musokotwane đã tiết lộ sáng kiến chiến lược này tại hội nghị thường niên của các nhà báo Kinh doanh châu Phi thuộc Bloomberg diễn ra tại Livingstone.
Situmbeko Musokotwane cho biết: “Chúng tôi tiếp tục thảo luận với các doanh nghiệp lớn, bao gồm cả thời gian tôi có mặt tại Đức vào tuần trước, tôi đã gửi lời mời đến những công ty này, mong muốn họ có thể xây dựng một số cơ sở sản xuất linh kiện xe điện tại Zambia. Những linh kiện này có thể trực tiếp vận chuyển đến nhà máy lắp ráp ô tô của họ ở Nam Phi, từ đó xuất khẩu ra thị trường toàn cầu. Mô hình này sẽ mang lại giá trị gia tăng đáng kể cho Zambia.”
Là quốc gia sản xuất đồng lớn thứ hai tại châu Phi, Zambia đóng vai trò quan trọng trong chuỗi ngành công nghiệp xe điện. Đồng, với vai trò là nguyên liệu chính cho động cơ điện, pin và hệ thống dây điện của xe điện, mang lại lợi thế tài nguyên đặc biệt cho việc phát triển các ngành công nghiệp liên quan tại Zambia. Chính phủ Zambia đang nỗ lực chuyển đổi lợi thế tài nguyên khoáng sản thành nền tảng phát triển ngành sản xuất, nhằm biến Zambia thành trung tâm sản xuất linh kiện xe điện của châu Phi, từ đó đạt được tăng trưởng kinh tế bền vững. Đồng thời, sự hiện diện của ngành xuất khẩu ô tô phát triển tại Nam Phi cũng hỗ trợ mạnh mẽ cho kế hoạch này.
Nỗ lực thu hút đầu tư liên quan đến xe điện của Zambia cũng đã bắt đầu có kết quả. Năm 2024, nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới BYD sẽ gia nhập thị trường Zambia thông qua quan hệ đối tác với Công ty TNHH Du lịch Điện Pilatus của Zambia. Sự hợp tác này đánh dấu sự hội nhập dần dần của Zambia vào chuỗi cung ứng xe điện toàn cầu.
Chính phủ Zambia cũng tích cực thúc đẩy hợp tác khu vực. Vào tháng 4 năm 2022, Zambia đã ký một bản ghi nhớ với Cộng hòa Dân chủ Congo (DRC) nhằm thiết lập chuỗi giá trị pin liên hợp. Sáng kiến này nhằm phối hợp chính sách và thu hút đầu tư cho sản xuất pin và linh kiện xe điện, tận dụng tối đa tài nguyên đồng, cobalt và mangan phong phú của cả hai quốc gia.
Để hỗ trợ sự phát triển của ngành công nghiệp xe điện, Zambia đang gia tăng đầu tư vào cơ sở hạ tầng. Chính phủ Zambia dự định triển khai các trạm sạc xe điện trên toàn quốc, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phổ biến của xe điện.
Dù gặp phải tình trạng hạn hán nghiêm trọng vào năm 2024 (ảnh hưởng đến khả năng phát điện và sản xuất nông nghiệp), Zambia vẫn kiên quyết thúc đẩy tầm nhìn chiến lược trở thành trung tâm chuỗi cung ứng xe điện.
Đáng chú ý, vào năm 2024, sản lượng đồng của Zambia tăng 12% so với năm trước, từ 732.580 tấn vào năm 2023 lên khoảng 820.670 tấn. Trong quý đầu của năm nay, sản lượng đồng của Zambia đã tăng vọt 30% so với năm trước, đạt khoảng 224.000 tấn.
Ngoài ra, Situmbeko Musokotwane nhấn mạnh rằng ngay cả khi không khởi động các dự án mới sau khi kế hoạch của Quỹ Tiền tệ Quốc tế hết hạn vào tháng 10, chính phủ Zambia vẫn sẽ tiếp tục áp dụng chính sách tài chính thận trọng. Nội dung về việc có tìm kiếm một vòng vay mới hay không vẫn đang trong quá trình thảo luận trong nội các Zambia.
Khi đề cập đến viện trợ quốc tế, Situmbeko Musokotwane bày tỏ sự không hài lòng về việc Mỹ bất ngờ hủy bỏ một số dự án viện trợ đối với Zambia và toàn bộ châu Phi, trong khi ông cũng thừa nhận rằng việc cắt giảm quy mô viện trợ đã được dự đoán trước.
